Leestijd 6 minuten
    Bewerkt op 2 juni 2025

    Hoe begin je met een energiehub?

    Ondernemer
    VerkennenPlan & OntwerpKennisbank

    Hoe begin je met een energiehub? De eerste stappen om te zetten

    Een energiehub is een manier om lokaal energie met elkaar af te semmen binnen de beschikbare capaciteit op het energienet. Door slim om te gaan met energie, zo veel mogelijk verbruik te spreiden en lokale opwek lokaal te verbruiken, verminderen we congestie en kunnen we meer doen met het huidige net.

    Maar is een energiehub ook iets voor jouw bedrijf? En hoe zet je de eerste stappen om het verder te verkennen? In dit artikel helpen we je op weg.

    Initiatief en inzicht

    Stap 1 -  Initiatief en Inzicht: Kies je voor individuele of collectieve maatregelen?

    Stel je voor: een bedrijventerrein waar ondernemers samen zorg dragen voor de energiehuishouding. Door gebruik te maken van zonne- en windenergie en slimme sturing van het verbruik, worden pieken in de energievraag afgevlakt. Zo wordt het stroomnet slimmer benut en ontstaat er weer ruimte om te ondernemen.

    Klinkt goed, toch? Maar bedenk je wel: een energiehub opzetten is een complex proces. Voordat je dus helemaal in een collectieve oplossing duikt, is het slim om te kijken wat je individueel al kunt doen. 

    Heb je bijvoorbeeld al nagedacht over zonnepanelen op je dak, een slimme energiemeter of batterijopslag? Er zijn allerlei mogelijkheden om je energie zelf slimmer te organiseren.

    Hebben die individuele maatregelen niet voldoende effect? Of wil je onderzoeken of je gezamenlijk extra voordelen kunt behalen? Dan is (een onderzoek naar) een energiehub een slimme keus. Vooral als je gevestigd bent op een bedrijventerrein met andere ondernemers die tegen dezelfde uitdagingen aanlopen. Samen sta je sterker en kun je gebruik maken van schaalvoordelen. 

    Als je tot de conclusie gekomen bent dat een collectieve oplossing voor jouw bedrijf interessant lijkt, wil je bepalen of een uitgebreid verkenningstraject de moeite waard is. Is er voldoende aanleiding en draagvlak (bij andere ondernemers) voor het verkennen van een energiehub? Welke partijen willen bij een uitgebreide verkenningsfase betrokken zijn en waarom. Liggen er gezamenlijke kansen en zijn bedrijven bereid om verder te praten? 

    Om een antwoord te krijgen op deze vragen kan jij als bedrijf zelf het initiatief nemen en de eerste stap zetten. Dan kan het echte werk van start.

    Verkenning

    Stap 2 - De verkenning: Is er draagvlak voor een gezamenlijke energievoorziening?

    Als er voldoende aanleiding en draagvlak blijkt te zijn om er meer tijd in te stoppen, kan de echte verkenning beginnen. Tijdens de verkenningsfase zijn er een paar belangrijke vragen die jullie samen gaan onderzoeken. 

    • Zijn er meer bedrijven in je omgeving die interesse hebben?
    • Wat zijn hun belangen en uitdagingen? 
    • Wie zijn jouw netburen waarmee je kan samenwerken? 
    • Hoe ziet het huidige en toekomstige energieverbruik eruit? 
    • Zijn er al duurzame energiebronnen in de buurt, zoals zonnepanelen of windmolens? 
    • Hoe is de infrastructuur en omgeving: is er bijvoorbeeld ruimte voor een gedeelde batterij? 

    Daarnaast spelen juridische en financiële factoren een rol. Hoe regel je de samenwerking voor de ontwerp-, realisatie- en exploitatiefase? Wat betekent dit voor contracten en subsidies? 

    Zoals je ziet: genoeg om je tanden in te zetten. Onderaan de streep wil je aan het eind van deze fase weten of er een groep bedrijven is met een gezamenlijk doel en voldoende organisatievermogen om samen te werken. Een groep die bereid is om samen de ontwerpfase in te gaan met de daarbij horende investeringen.

    Stappen verkenning

    Belangrijke activiteiten bij de verkenning

    De verkenning van een energiehub is een iteratief proces. Het verloopt dus niet in een vaste volgorde. Gelukkig geeft ons stappenplan je houvast over de gezamenlijke acties die je kan uitvoeren en de tools die je daarbij kan inzetten. Hier bespreken we drie belangrijke activiteiten die bij deze verkenningsfase horen. Check het stappenplan voor alle activiteiten en meer informatie over de verkenning.

    Groep vormen

    1. Vorm een actieve groep ondernemers met een gezamenlijke visie

    Draagvlak is cruciaal: een energiehub staat of valt met samenwerking. Daarom wil je eerst weten of je buren ook interesse hebben. Wat is de huidige energiesituatie van andere bedrijven? Kennen ze dezelfde uitdagingen en belangen? Die informatie haal je op met gestructureerde gesprekken, vaak begeleid door een procesregisseur.

    Door te zoeken naar verbindingen bouw je aan een gemeenschappelijke lokale energievisie. Wat wil je samen bereiken? Hoe zien jullie zo’n hub precies voor je? Er zijn verschillende hulpmiddelen beschikbaar die structuur geven aan dit proces, zoals een aanpak voor gespreksrondes en workshop formats om een gezamenlijk doel op te stellen.

    Haalbaarheid

    2. Onderzoek de haalbaarheid van jullie energiehub

    Naast het draagvlak is ook de haalbaarheid van de energiehub heel belangrijk. Door vroeg in het proces de juiste analyses uit te voeren, kan je die haalbaarheid verkennen. 

    Het is bijvoorbeeld heel belangrijk om te checken wie je netburen zijn. Netburen zijn bedrijven die gebruikmaken van dezelfde elektriciteitskabel(s). Dat is een belangrijke voorwaarde om energie met elkaar te kunnen delen.

    Afspraken

    3. Organiseer je samenwerking

    Tot slot wil je gaandeweg de samenwerking op jouw bedrijventerrein beter organiseren. 

    Zo’n samenwerking organiseren begint vaak met het aanstellen van één aanspreekpunt vanuit het collectief van bedrijven en het betrekken van een procesregisseur die het verstand heeft over hoe je een energiehub realiseert en het proces kan begeleiden. 

    Uiteindelijk ga je in de ontwerpfase ook gezamenlijk analyses doen en mogelijk subsidies aanvragen en investeringen doen. Daarvoor is het van belang om te bepalen vanuit welke samenwerkingsvorm je dit doet.

    Aan de slag

    Conclusie: Neem het initiatief en zet samen de eerste stappen

    Een energiehub biedt ondernemers de kans om samen slimmer om te gaan met energie en duurzamer te ondernemen. Voordat je start, is het belangrijk om eerst te kijken wat je individueel kunt doen en of er voldoende draagvlak is in je omgeving. Een gedegen verkenning en een goede organisatie zijn essentieel om een energiehub succesvol op te zetten.

    Zin om aan de slag te gaan?

    energiehubenergietransitiebedrijventerrein